Screening

Het gebruik van de PSA test moet niet worden aangemoedigd bij asymptomatische mannen.
Echter een goed geïnformeerde man, geschikt voor vroegopsporing naar prostaatcarcinoom, moet, op verzoek, toegang hebben tot een PSA test en eventuele aanvullende diagnostiek.

1. Doelgroepen screening:

• Bij erfelijk prostaatcarcinoom, d.w.z. als de aandoening voorkomt:
  • Bij drie of meer 1^e graads familieleden;
  • In elke van drie opeenvolgende generaties in de paternale of maternale lijn;
  • Bij twee of meer 1e of 2e graads familieleden vóór de leeftijd van 56 jaar.
• Bij raciale belasting:
  • Mannen met een Afromerikaanse afkomst hebben een verhoogd risico op prostaatkanker, en de prostaatkanker is vaker agressief.

Bepaling PSA in elk geval 1x per 2 jaar, bij een uitslag ruim binnen het referentie-interval.
Afhankelijk van de uitslag en de stijgingssnelheid vaker:

• Vanaf het 50e levensjaar tot het 70e levensjaar;
• Of 5 jaar voor de diagnoseleeftijd van de jongste aangedane patiënt.

2. Als er geen sprake is van erfelijk prostaatcarcinoom:

• Op dit moment zijn er geen argumenten om (het starten van) een bevolkingsonderzoek naar prostaatcarcinoom te adviseren. Met uitzondering van patiënten met bovenstaande belaste familie anamnese;
• Voor mannen (vanaf 50 jaar) met een PSA waarde boven de 3.0 ng/mL is nadere analyse middels MRI prostaat up-front geïndiceerd, gevolgd door MRI fusie/cognitief geleide prostaatbiopten;
• Bij mannen (vanaf 50 jaar) met een PSA waarde tussen de 2.0-2.9 ng/mL is een herhaling van de PSA test binnen 1-2 jaar aan te bevelen;
• Hertesten bij mannen met een PSA <2.0 ng/mL kan, afhankelijk van andere risicofactoren, 4 tot 8 jaar uitgesteld worden¹

3. Bevolkingsscreening
Er bestaat nu wel consensus over het gegeven dat regelmatig screenen op prostaatkanker de kankerspecifieke mortaliteit reduceert. Het voordeel wordt m.n. duidelijk naarmate de follow-up termijn langer is². Desalniettemin zijn er tot op heden vanuit de overheid nog geen redenen om actief hierop te screenen.

¹ NHG-standaard mictieklachten bij mannen is bij het schrijven van deze RTA in herziening. De genoemde afkapwaarde zijn in
overeenstemming met de actuele literatuur.
² Uit de ERSCP studie uit 2019 in European Urology met 16 jaar follow up van de European Randomized Study of Screening for
Prostate Cancer bleek dat er nu 570 patiënten moeten worden gescreend en 18 gediagnosticeerd om 1 sterfgeval te
voorkomen. Conclusie auteurs was dat herhaald screenen het risico op overlijden aan prostaatkanker vermindert.